پيامهاي مربوط به "هفته پيشگيري از مسموميت ها ( 1 تا 7 آبانماه 1390)"

شعارهاي عمومي، اهداف برگزاري هفته پيشگيري از مسموميتها و معرفي مراكز اطلاع رساني داروها وسموم
1. مركز اطلاع رساني داروها و سموم در تهران به صورت شبانه روزي و با شماره تلفن رايگان 09646 عهده دار پاسخ گويي به سوالات دارويي و موارد مسموميت به صورت تلفني مي باشد.
2. شما هموطن گرامي مي توانيد سوالات دارويي خود و همچنين نحوه برخورد با فرد مسموم پيش از رسيدن به مراكز درماني  را به صورت تلفني از مركز اطلاع رساني داروها و سموم با شماره تلفن 09646  در ميان بگذاريد.
3. شماره تماس مركز اطلاع رساني داروها و سموم 09646 در تهران به طور شبانه روزي و بصورت رايگان مي باشد.
4. آيا مي دانيد 34 مركز اطلاع رساني داروها و سموم در كل كشور با شماره تلفن 09646 مشغول به فعاليت مي باشند؟
5. لحظات اوليه پس از بروز مسموميت ، براي نجات فرد مسموم حياتي مي باشند. بلافاصله پس از برخورد با موارد مسموميت با تلفن 09646 تماس بگيريد.
6. در صورت بروز مسموميت پيش از هر اقدامي، جهت دريافت اطلاعات صحيح با 09646 و يا 115 تماس بگيريد.
7. وظيفه مهم مراكز اطلاع رساني داروها و سموم، راهنمايي فرد مسموم يا همراهان وي، براي كنترل و كاهش عوارض ناشي از مسموميت مي باشد و نه درمان مسموميت.
8. آيا مي دانيد اطلاعات ارائه شده توسط مراكز اطلاع رساني داروها و سموم، در لحظات اوليه بروز مسموميت ، مي تواند نجات بخش جان بيمار باشد؟ در موارد بروز مسموميت با 09646 تماس بگيريد.
9. مراكز اطلاع رساني داروها و سموم با شماره تلفن 09646  راهنماي شما در لحظات اوليه بروز مسموميت مي باشند.
10. آيا مي دانيد اكثر مسموميت هاي اتفاقي در كودكان زير 5 سال و به علت عدم توجه والدين رخ مي دهند؟
11. شايعترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها بيش از مقادير درماني مي باشد. 
12. دهان، شايعترين راه ورود سموم به بدن مي باشد.
13. مهمترين راههاي ورود سموم به بدن عبارتند از: راه خوراكي، تنفسي، پوستي و تزريقي.
14. ايجاد استفراغ در فرد مسموم،هميشه بهترين راه خارج كردن سم از بدن نيست و گاهي ممكن است جان بيمار را به خطر بيندازد. 
15. از خوراندن مايعات در فرد مسمومي كه بيهوش مي باشد، خودداري نمائيد.
16. برخي از مسموميت ها ممكن است عوارض ناگوار و جبران ناپذيري را در فرد مسموم ايجاد نمايند. بنابراين بايد از بروز مسموميت پيشگيري نمود.
17. با مصرف خودسرانه داروها بدون تجويز پزشك، سلامت خود را به خطر نيندازيد.
18. مقادير بالاي برخي از داروهاي به ظاهر كم خطر، مي توانند براي فرد كشنده باشد.
19. خطرات ناشي از مسموميت در كودكان، خانمهاي باردار و افراد سالمند مي تواند شديدتر از ديگر افراد باشد.
20. آيا مي دانيد درمان مسموميتها و عوارض متعاقب آن سالانه هزينه سنگيني را بر جامعه تحميل مي نمايد.
21. بروز برخي از مسموميت ها با معلوليت ماندگار همراه هستند. در پيشگيري از بروز مسموميت ها كوشا باشيم.
22. هرگز سعي نكنيد با چشيدن و يا بوييدن يك ماده ناشناخته آن را شناسايي كنيد.
23. در صورت تماس پوست و يا چشم با مواد اسيدي و يا قليايي پوست و چشم را با مقادير فراوان آب شستشو داده و مصدوم را به مركز درماني منتقل كنيد.
24. در صورت تماس پوست و يا چشم با مواد اسيدي و يا قليليي هرگز از مواد قليليي و يا اسيدي جهت خنثي سازي استفاده نكنيد.
25. در صورت بلع مواد با خاصيت خوراننده مانند اسيدها و قلياها، هرگز بيمار را وادار به استفراغ نكنيد. اين كار مي تواند سبب وخيم شدن وضع بيمار گردد.
  
ايمن سازي منازل از نظر بروز مسموميت ها
1. محصولات شوينده، فرآورده هاي دارويي و آرايشي- بهداشتي را دور از دسترس كودكان و در كمد در بسته داراي قفل نگهداري كنيد.
2.  قبل از دور انداختن ظروف حاوي مواد شيميايي و شوينده داخل ظرف زباله، آنرا آبكشي نماييد.
3.  داروها را دور از ديد و دسترس كودكان و در ارتفاع بالا ودر كمد مجهز به قفل نگه داري نماييد.
4.  محصولات خانگي خطرناك (مانند لوله بازكن، جوهر نمك، محلول سفيد كننده و لك بر، مواد شوينده، گاز پاك كن، داروها و ديگر مواد شيميايي) را در بسته بندي اصلي آنها و با درب بسته نگه داري نماييد.
5.   از قرار دادن ظروف حاوي مواد شيميايي در كنار مواد غذايي خودداري نماييد.
6. چنانچه در منزل كودكي داريد، از قرار دادن خمير دندان، دهان شويه و يا ديگر فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي در دسترس كودكان خودداري نماييد.
7. آيا در حياط و پاركينگ منازل محصولات خطرناك مثل ضديخ، شيشه پاك كن، بنزين، نفت، علف كش، سموم حشره كش و كودهاي باغباني را در كمدي مجهز به قفل نگه داري مي نماييد؟
8. تمامي سموم مورد استفاده در منزل را در ظروف با درب غيرقابل دسترسي كودكان نگه داري نماييد.
9.  برچسب  ظروف سموم و مواد دفع آفات را ابتدا كاملاً مطالعه مي كنيد و سپس دقيقاً مطابق آن عمل نمائيد.
10. موادي مانند نفت و بنزين را در ظرف اصلي آنها نگه داري كنيد و ازريختن اين مواد داخل ظروف مربوط به فرآورده هاي خوراكي و نوشيدني مثل نوشابه جدا" پرهيز كنيد.
11.  از قرار دادن كيف دستي و ساك خريد و همچنين كيسه هاي نايلوني كه استفاده نمي شود، در دسترس كودكان پرهيز كنيد. اين وسايل ممكن است سبب خفگي كودكان شوند.
12. آسيب ناشي از مسموميت مي تواند جبران ناپذير باشد. خانواده خود را محافظت كنيد.
13.  اغلب مسموميت ها در منازل رخ مي دهند. خانه خود را نسبت به بروز مسموميت ايمن نماييد.
14.  مسموميت با گاز منوكسيد كربن (CO) كشنده ترين مسموميت غيرعمدي در كشور ماست و شيوع آن در فصل زمستان بالا مي باشد.

1 آبان- پيشگيري از مسموميت ناشي از داروها
1- با مصرف خودسرانه داروها بدون تجويز پزشك، سلامت خود را به خطر نيندازيد.
2-  مقادير بالاي برخي از داروهاي به ظاهر كم خطر، مي توانند براي فرد كشنده باشد.
3-  شايعترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها بيش از مقادير درماني مي باشد.
4-  دهان، شايعترين راه ورود سموم به بدن مي باشد.
5-  داروها را دور از ديد و دسترس كودكان و در ارتفاع بالا ودر كمد مجهز به قفل نگه داري نماييد.
6- در هنگام بيماري كودكتان مراقب باشيد تا دوز تكراري دارو به وي ندهيد.
7-  داروهاي مصرفي افراد خانواده را دور از دسترس كودكان نگهداريد.
8-  از قرار دادن دارو در كيف دستي پرهيز كنيد تا مانع خورده شدن دارو توسط كودكان شود.
9-  داروهاي خود را در مقابل چشم كودكان نخوريد، چرا كه كودكان از رفتار بزرگسالان تقليد مي كنند و ممكن است دور از چشم والدين داروها را به دهان ببرند.
10-  اگر به كودك خود دارو مي دهيد به او تفهيم كنيد كه اين دارو است و از كلماتي مثل آبنبات، شكلات و يا خوراكي استفاده نكنيد.
11- داروهاي خود را در مقابل كودكان مصرف نكنيد و آنها را در خوردن دارو مشاركت ندهيد.
12-  بهتر است داروهاي بيمار افسرده و يا بيماراني كه تعادل رفتاري ندارند و يا افرادي كه سابقه اقدام به خودكشي دارند را دور از دسترش ايشان قرار دهيد و مراقبت دقيقي در خصوص ميزان داروي مصرفي ايشان به عمل آوريد.
13-  بر مصرف داروي افراد مسن خانواده نظارت داشته باشيد چراكه ايشان به دلايل زير ممكن است داروي خود را به اشتباه يا بطور تكراري مصرف نمايند: تشابه ظاهري شكل داروها، ابتلا به فراموشي، عدم اطلاع از نام داروها، بي سوادي يا كم سوادي و يا خوانا نبودن مقادير مصرفي دارو مندرج روي جعبه دارويي.
14-  بهترين كار براي پيشگيري از خوردن دوز تكراري دارو، يادداشت كردن دفعات مصرف دارو و يا قرار دادن قرصها در داخل جعبه هاي مخصوص تقسيم بندي شده (برحسب صبح، ظهر و شب) مي باشد.
15-  مصرف مقادير بالاي بسياري از داروها در اقدام به خودكشي، ممكن است در ابتدا علامت و نشانه خاصي نداشته باشد ولي وضعيت فرد مسموم به طور ناگهاني وخيم گردد.
16- بروز مسموميت توسط برخي از داروها هرچند ممكن است منجر به مرگ نگردد ولي مقادير بالاي اين داروها مي توانند منجر به صدمات دائمي كبد و كليه فرد مسموم شود.
17-  داروها را مطابق با توصيه پزشك يا داروساز و نه بيشتر از آن مصرف نمائيد چراكه با مصرف چند برابر مقادير درماني داروها به طور خودسرانه، نه تنها روند درمان شما سريعتر نمي شود بلكه تنها دچار عوارض سوء و يا مسموميت با داروها خواهيد شد.
18- مصرف بيش از مقادير توصيه شده داروهاي مسكن سبب سميت و تخريب كليه ها خواهد شد.
19- داروها خصوصاً داروهاي خوش طعم مخصوص كودكان را از دسترس ايشان دور نگه داريد. ممكن است با استفاده از غفلت شما، كودك اقدام به مصرف دارو نمايد.
20-  در برخورد با فرد مسموم غير هوشياري كه در كنارش بسته هاي داروي خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردي خود و عدم القاء استفراغ در اين فرد، بسته هاي دارويي را همراه بيمار به بيمارستان ببريد.
21-  در مسموميت هاي تعمدي با دارو، بهتر است در صورت هوشياري فرد مسموم، نام دارو يا داروهاي مصرفي و تعداد هر يك از آنها را از وي بپرسيد و به كادر درماني اطلاع دهيد.
22-  در اغلب مسموميت هاي اتفاقي و يا تعمدي با داروها، براي اطلاع از نحوه انجام اقدامات اوليه، هرچه سريع تر با شماره تلفن مركز اطلاع رساني داروها و سموم 09646 تماس بگيريد.
23- آيا مي دانيد شايعترين علت مسموميت در كشور ما بروز مسموميت هاي دارويي مي باشد.
24-  چنانچه در خانه كودك زير 5 سال داريد، حتما داروها را در كمدهاي بالاتر و مجهز به قفل قرار دهيد.
25-   كودكان كنجكاوند و ممكن است زماني كه افراد مسن فاميل در حال مصرف داروهاي خود مي باشند، كودكان اقدام به چشيدن و يا بلعيدن دارو بنمايند.
26-  در دسترس بودن و مصرف داروهاي ترك اعتياد مانند شربت متادون، مي تواند منجر به مرگ كودكان شود.

2 آبان- پيشگيري از بروز مسموميت ها در اطفال
1. كودكان زير 5 سال، پر خطرترين گروه سني از نظر بروز مسموميت هستند.
2.  كودكان خردسال ممكن است هر چيزي را به دهان ببرند. اين عمل بخشي از آموزش و درك اين گروه سني از محيط اطرافشان است و اين عمل زمينه ساز بروز مسموميت است.
3.  در هنگام بيماري كودكتان مراقب باشيد تا دوز تكراري دارو به وي ندهيد.
4.  كيف دستي، ساك خريد و كيسه هاي نايلوني را دور از دسترس كودكان قرار دهيد. ممكن است داخل آنها وسايلي باشد كه توسط كودك بلعيده شود و يا كودك ضمن بازي آنها را روي سر خود كشيده و سبب خفگي وي شود.
5.  گلها و گياهان آپارتماني را دور از دسترس كودكان قرار دهيد و هنگام بازي كودكان در فضاي باز مراقب آنها باشيد تا توسط گلها و گياهان سمي، مسموم نشوند.
6. نام گياهان خانگي را به خاطر بسپاريد و آن را روي برچسبي كنار آنها بنويسيد. بسياري از گياهان و گلهاي آپارتماني مانند خرزهره و ديفن باخيا، سمي هستند و تماس پوست با آنها و يا به دهان بردن آنها منجر به مسموميت مي شود.
7.  مواد شيميايي، شوينده و سفيد كننده را در منزل در كمدهاي داراي قفل و دور از ديد و دسترس كودكان قرار دهيد.
8.  درب كمدهايي كه در آن مواد شيميايي خطرناك را نگه مي داريد با قفل يا طناب محكم نمائيد.
9.  داروهاي مصرفي افراد خانواده را دور از دسترس كودكان نگهداريد.
10. از قرار دادن دارو در كيف دستي پرهيز كنيد تا مانع خورده شدن دارو توسط كودكان شود.
11.  در هنگام بروز مسائل و مشكلات خانوادگي، بيشتر مراقب كودكان باشيد. در اين شرايط كودكان در برابر حوادث و مسموميت اتفاقي آسيب پذيرترند.
12. هميشه پس از استفاده از مواد شيميايي سريعاً درب آن را ببنديد، ولي بدانيد هيچ ظرف دربسته اي از دسترسي كودكان در امان نيست.
13. هيچگاه الكل و ضد يخ را در دسترس كودكان قرار ندهيد.
14.  در صورتيكه كودك شما ماده اي غير خوراكي را بلعيد، با مركز اورژانس و يا مركز كنترل مسموميتها با شماره تلفن 09646 تماس بگيريد.
15.  شماره تلفن هاي زير را در دسترس و يا در كنار تلفن نصب نمائيد: شماره تلفن پزشك كودك، شماره تلفن مركز كنترل مسموميت:09646 ، شماره تلفن اورژانس: 115.
16.  محصولات شيميايي و شوينده، نفت و بنزين را هميشه در ظرف اصلي آن نگهداري كنيد. هيچگاه اين فرآورده ها را در ظرف مواد خوراكي (مانند بطري نوشابه) نگه داري نكنيد. اين عمل سبب خورده شدن اتفاقي اين مواد توسط كودكان مي شود.
17.  به كودكان بياموزيد هيچ چيزي ننوشند و يا نخورند مگر اينكه با اجازه بزرگسالان باشد.
18.  داروهاي خود را در مقابل چشم كودكان نخوريد، چرا كه كودكان از رفتار بزرگسالان تقليد مي كنند و ممكن است دور از چشم والدين داروها را به دهان ببرند.
19.  زمانيكه شما در منزل نيستيد و كوك را به فرد ديگري مي سپاريد ، كودكان در معرض بيشترين خطر مسموميت قرار دارند.
20.  اگر به كودك خود دارو مي دهيد به او تفهيم كنيد كه اين دارو است و از كلماتي مثل آبنبات، شكلات و يا خوراكي استفاده نكنيد.
21.  در هنگام استفاده از محصولات شيميايي و پاك كننده چنانچه مجبور شديد به زنگ درب ورودي و يا تلفن جواب دهيد، هرگز از كودك خود چشم برنداريد.
22.  عمده ترين موارد مسموميت در كودكان در اثر خوردن داروها، مواد شيميايي و محصولات خانگي مانند، مواد آرايشي بهداشتي، فرآورده هاي شوينده، سفيدكننده و لوله باز كن، لاك پاك كن (استون) و گياهان آپارتماني سمي بوده است.
23. مسموميت اتفاقي در اثر بلع نفت در كودكان بسيار خطرناك مي باشد. در صورت بلع نفت توسط كودك هر چه سريع تر او را نزديك ترين مركز درماني منتقل نماييد.
24. بلع باطري ساعت در كودك مي تواند با عوارض جدي همراه باشد. در اين موارد كودك را در اسرع وقت به يك مركز درماني منتقل كنيد.
25. براي جلوگيري از مسموميت با منوكسيدكربن، از نگهداري كودك در داخل خودروي روشن و در پاركينگهاي طبقاتي و سرپوشيده خودداري كنيد.
26.  براي جلوگيري از مسموميت با منوكسيدكربن، به محض رسيدن به پاركينگهاي طبقاتي زيرزميني يا سرپوشيده، كودك را از خودرو خارج كرده و به فضاي آزاد ببريد.
27. در دسترس بودن و مصرف داروهاي ترك اعتياد مانند شربت متادون، مي تواند منجر به مرگ كودكان شود.
28. اگر كودكي پس از مصرف نابجاي دارو يا يك سم علامت و نشانه اي نداشت، دليل بر رفع خطر نمي باشد.
29. تصميم در مورد بي خطر يا خطرناك بودن يك مسموميت در كودك را به عهده پزشك بگذاريد و حتماً با مراكز درماني،115  و يا شماره 09646 تماس بگيريد.

3 آبان- پيشگيري از مسموميت ناشي از گازها و منوكسيد كربن
1. علايم تماس طولاني با منوكسيد كربن، سردرد، گيجي و خواب آلودگي مي باشد. در ادامه تماس، فرد مسموم دچار تهوع، استفراغ و تپش قلب مي شود. تماس با مقادير بالاي CO مي تواند سبب  كاهش هوشياري و مرگ شود.
2.   در هنگام استفاده از بخاري هاي نفتي و گازي، جهت پيشگيري از مسموميت با گاز منوكسيد كربن ، اطمينان از نصب صحيح و كاركرد مناسب دودكش ها الزامي است.
3. منوكسيد كربن گازي بي رنگ، بي بو، بي مزه و غير محرك است كه در اثر سوختن ناقص سوخت هاي قسيلي مانند نفت، گاز، بنزين ، گازوئيل و ذغال چوب حاصل مي شود.
4.  مسموميت با منوكسيد كربن يكي از مرگبارترين انواع مسموميت ها مي باشد. براي پيشگيري از بروز آن توصيه هاي ايمني در مورد استفاده از وسايل حرارتي را رعايت نماييد.
5. آيا مي دانيد علايم و نشانه هاي مسموميت با گاز منوكسيد كربن مي تواند به صورت بسيار متفاوت در افراد ظاهر شود؟
6. آيا مي دانيد در برخي موارد  علايم  ونشانه هاي مسموميت با گاز منوكسيد كربن به صورت اختلالات گوارشي مانند تهوع و استفراغ در فرد ظاهر مي شوند؟
7. آيا مي دانيد تماس طولاني مدت با مقادير كم گاز منوكسيد كربن مي تواند فرد را به بيماري هاي قلبي- عروقي مبتلا سازد؟
8. تماس طولاني مدت با گاز منوكسيد كربن بويژه در كودكان، مي تواند با بروز اختلالات رفتاري و كاهش حافظه و ضريب هوشي همراه باشد.
9. براي جلوگيري از مسموميت با منوكسيدكربن، از نگهداري كودك در داخل خودروي روشن و در پاركينگهاي طبقاتي خودداري كنيد.
10. براي جلوگيري از مسموميت با منوكسيدكربن، به محض رسيدن به پاركينگهاي طبقاتي زيرزميني يا سرپوشيده، كودك را از خودرو خارج كرده و به فضاي آزاد ببريد.
11. آيا مي دانيد در دود سيگار مقاديري از گاز منوكسيد كربن موجود است و اين گاز مي تواند در اثر مصرف طولاني مدت سيگار سبب بروز مسموميت مزمن در افراد سيگاري گردد؟
12. آيا مي دانيد مواردي از مسموميت هاي كشنده با منوكسيد كربن در رانندگاني گزارش شده است كه براي گرم كردن خودروي خود در فصول سرد سال از گاز پيك نيكي استفاده نموده اند.
13. استفاده از بخاري هاي بدون دودكش تنها در محيط هايي كه داراي تهويه و جريان مناسب هوا مي باشند مجاز است. از بكار بردن اين وسايل در محيط هاي بسته و فاقد جريان هوا خودداري نماييد.
14. آيا مي دانيد حضور در پاركينگ هاي در بسته كه در آن اتومبيل با موتور روشن وجود دارد خطر بروز مسموميت با منوكسيد كربن را به همراه دارد؟
15. با جدي گرفتن هشدارهاي مربوط به استفاده درست از وسايل گرمايي، خانواده خود را از معرض "مرگ خاموش" مصون نگه داريد.

4 آبان- پيشگيري از مسموميت هاي ناشي از مواد غذايي و گياهان سمي
1 .مسموميت با مواد غدايي مي تواند در اثر آلودگي غذا در جريان توليد فرآورده هاي غذايي، تهيه و نگهداري مواد غذايي ايجاد شود.
2. باكتري ها، ويروس ها، قارچ ها، مواد افزودني غير مجاز، فلزات سنگين، باقيمانده سموم نباتي از عوامل مهم ايجاد  مسموميت هاي غذايي محسوب مي شوند.
3. از مصرف كنسروهايي كه در قوطي آنها آثار نشت، برآمدگي و فرو رفتگي و زنگ زدگي مشاهده مي شود خودداري كنيد.
4. آيا مي دانيد نوعي از مسموميت غذايي موسوم به " بوتوليسم" از كشنده ترين انواع مسموميت ها بشمار مي رود؟
5. بوتوليسم در اثر مصرف مواد غذايي  مانند سوسيس، كالباس ، كنسرو ماهي، كنسرو ذرت، كنسرو لوبيا، كشك خام و عسل طبيعي كه در شرايط نامناسب و غير بهداشتي تهيه و نگهداري شده اند ايجاد مي شود.
6. علايم و نشانه هاي بوتوليسم به صورت تاخيري( 12 تا 24 ساعت بعد از مصرف غذاي آلوده به باكتري) و به صورت تاري ديد، دوبيني، افتادگي پلك، عدم توانايي حركتي، سختي در بلع، اختلال تكلم و يبوست ظاهر مي شود.
7. آيا مي دانيد اسهال يكي از علايم در بسياري از مسموميت هاي غذايي است؟
8.  مسموميت با گياهان يكي از شايع ترين علل بروز مسموميت هاي اتفاقي در كودكان در جهان بشمار مي آيد.
9. مصرف يك گياه توسط حيوانات اهلي و وحشي، دليلي بر غير سمي بودن آن براي انسان نيست.
10. برخي از گياهان تزيني موجود در آپارتمان ها و باغچه ها مي توانند سبب بروز مسموميت در انسان شوند.
11. در صورت بلعيدن قسمت هاي مختلف يك گياه مانند ميوه، دانه و برگ آن توسط كودكان حتمآ با مركز اطلاع رساني داروها و سموم با شماره 09646 تماس حاصل نماييد.
12. سعي كنيد نام گياهان موجود در محيط كار و زندگي خود را بدانيد، تا در موارد بروز مسموميت به گروه پزشكي اطلاع دهيد.
13. مسموميت با گياهاني مانند خرزهره، ديفن باخيا و كرچك مي تواند كشنده باشد. در صورت وقوع  مسموميت با اين گياهان  بيمار را در اسرع وقت به نزديكترين مركز درماني منتقل كنيد.
14. مسموميت با قارچ هاي سمي يكي از عنوان مسموميت هي كشنده محسوب مي شود. از مصرف قارچ هايي كه نوع آنها را نمي شناسيد جداٌ خودداري كنيد.
15. آيا مي دانيد برخي از قارچ هاي سمي در صورت مصرف خوراكي مي توانند باعث نارسايي حاد كبدي و مرگ شوند؟
16. آيا مي دانيد تشخيص قارچ هاي سمي از انواع غير سمي از روي شكل ظاهري آنها كاري دشوار بوده و نياز به تجربه و تبحر دارد؟
17- در منزل خود از نگهداري گياهان تزئيني كه داراي ميوه ها و ظاهر جذاب براي كودكان مي باشند خودداري نماييد.
18- سهل انگاري و نجوشاندن كنسروهاي خوراكي ممكن است منجر به از دست رفتن جان عزيزانمان و يك عمر ندامت شود.

5 آبان- پيشگيري از بروز مسموميت با سموم دفع آفات و  مواد شيميايي و شوينده خانگي
1. در هنگام مصرف دارو و يا استفاده از فرآورده هاي شيميايي حتماً در نور كافي برچسب روي بسته بندي را مطالعه نموده سپس مصرف نمائيد. استفاده از داروها و مواد شيميايي د رتاريكي مي توانند خطرناك باشد.
2.  در هنگام استفاده از مواد شيميايي و فرآورده هاي شوينده و پاك كننده پنجره ها را باز كنيد تا هوا به خوبي در محيط جريان داشته باشد.
3. از اختلاط مواد شيميايي مانند جوهر نمك  با  فرآورده هاي سفيد كننده جداً خودداري كنيد. بخارات و گازهاي ناشي از اين اختلال بسيار سمي و خفه كننده مي باشد.
4.  پس از مصرف مواد شوينده، سفيد كننده، جرم بر و لوله بازكن در محيط هاي دربسته و كوچك مانند دستشويي و حمام به هيچ عنوان در يك مكانها توقف نكنيد چرا كه گازهاي توليد شده در اين محيط بدون تهويه مناسب حفظ كننده و سمي مي باشد.
5.  ضمن استفاده از مواد شيميايي حتماً از وسايل محافظت كننده مانند دستكش بلند، كفش نفوذ ناپذير- لباس آستين بلند- شلوار بلند و جوراب استفاده نمائيد.
6.    برچسب روي ظروف سموم دفع آفات و بروشور آن را ابتدا كاملاً مطالعه كنيد و سپس جهت استفاده دقيقاً مطابق دستور عمل نمائيد.
7.  هرگز سموم دفع آفات را در ظروف مشابه مواد خوراكي و آشاميدني( مانند بطري نوشابه) نگهداري نكنيد.
8.  استفاده بي رويه از سموم دفع آفات نه تنها باعث بروز مقاومت در آفات مي شود بلكه مي تواند از طريق ايجاد باقيمانده در محصولات و آلودگي محيط زيست براي انسان مضر محسوب گردد.
9.  آيا مي دانيد در كشور ما مسموميت با سموم كشاورزي يكي از علل مهم ايجاد مسموميت ها است؟
10.  در هنگام سم پاشي مزارع، باغات و باغچه ها حتماٌ از ماسك، دستكش و لباس مناسب استفاده نماييد.
11.  از بكار بردن مقادير بيش از حد توصيه شده  سموم براي مقاصد كشاورزي خودداري كنيد.
12.  در صورت تماس سموم دفع آفات با پوست، ناحيه آلوده را با مقادير فراوان آب و صابون شستشو دهيد.
13.  هر گونه مصرف خوراكي با سموم دفع آفات را جدي بگيريد و بيمار را براي درمان در اسرع وقت به نزديكترين مركز درماني منتقل كنيد.
14.    آيا مي دانيد علايم و نشانه هاي مسموميت با  برخي از سموم موش كش مي تواند به صورت تاخيري( 24 تا 48 ساعت بعد از مصرف) ظاهر شوند؟
15.  علايم و نشانه هاي مسموميت با گروه مهمي از حشره كش ها (موسوم به تركيبات ارگانوفسفره) با تهوع، استفراغ، دردهاي شكمي، اسهال، اشك ريزش، آبريزش از بيني، تعريق، تنگي نفس، افت فشارخون، تنگي مردمك چشم، اختلالات قلبي و عصبي همراه است.

6 آبان- پيشگيري از مسموميت ناشي از گزيدگيها
1. علايم گزيدگي با افعي: درد تيز و سوزاننده در محل گزش كه در عرض 1-5 دقيقه بعد از گزش ظاهر مي شود.
2.  تورم در محل گزيدگي با افعي نيم تا 4 ساعت بعد از گزش بروز مي كند كه ممكن است در عرض 24-12 ساعت افزايش يابد و كل اندام مبتلا را درگير نمايد.
3. در طي 36-24 ساعت پس از گزيدگي افعي.  ممكن است تاول هاي كوچك در محل ايجاد شوند.
4.  پس از گزيدگي افعي تهوع و استفراغ، بي حسي در اطراف دهان، صورت و پوست سر و گز گز نوك انگشتان، تب و لرز، تعريق، ضعف و بي حالي و سرگيجه بروز مي كند.
5.  اختلالات انعقادي خون يكي از مشخص ترين و مهم ترين علايم و نشانه هاي گزيدگي با افعي ها بوده و به صورت خونريزي از بيني، وجود خون در خلط، خون در ادرار، خون در مدفوع، خونريزي در شكم و داخل چشم و مغز بروز مي نمايد.
6. پس از گزيدگي افعي اختلال در عملكرد كليه، كاهش سطح هوشياري و شوك قلبي- عروقي رخ مي دهد.
7.  علايم گزيدگي با مار كبري و مار مرجان: افتادگي پلك ها، خواب آلودگي، ضعف عضلاني، فلج، اختلال تكلم و تنفس، آبريزش از دهان، استفراغ و تهوع.
8.  علايم گزيدگي با مار آبي (دريايي): درد عضلاني و تغيير رنگ ادرار به رنگ قهوه اي يا سياه .
9.  اقدامات خارج از بيمارستان در مار گزيدگي: بيمار را آرام كنيد و از حركات بيش از حد او جلوگيري كنيد.
10.  مصدوم مار گزيده را بايد از محل حادثه (جهت جلوگيري از حمله مجدد مار) دور كرد.
11.  عضو محل گزيدگي مار را بايد بي حركت و هم سطح يا كمي پايين تر از سطح قلب نگه داشت.
12.  بستن يك نوار محكم و پهن،چند انگشت بالاتر از محل گزيدگي مار بويژه اگر محل گزيدگي در دست ها يا پاها باشد. بستن نوار نبايد آنقدر سفت باشد كه جريان خون اندام را مختل كند. اگر ورم باعث سفت شدن نوار شد، آنرا باز كنيد و از محلي بالاتر ببنديد. هر 10 تا15 دقيقه، به مدت 1 دقيقه نوار را باز كرده و دوباره ببنديد. اين كار بايد تا زمان آماده شدن پادزهر ادامه يابد.
13.  در مارگزيدگي بايد از سرد كردن عضو با آب سرد يا يخ خودداري كرد.
14.  در مارگزيدگي درصورتيكه انتقال بيمار به بيمارستان بيش از يك ساعت طول كشد، روي هريك از سوراخهاي نيش به طور موازي با هم، با وسيله اي تيز و استريل، خراشهايي به طول تقريبي 7-6 ميلي متر و عمق 3 ميلي متر نماييد و عمل مكش را با دهان يا دستگاه مكنده، به مدت30 تا 60 دقيقه ادامه دهيد. در صورت وجود زخم در محوطه دهان از انجام مكش با دهان خودداري كنيد.
15.  هر چه سريعتر فرد مار گزيده را به اورژانس بيمارستان منتقل كنيد و زمان را با تلاش براي كشتن و يا گرفتن مار از دست ندهيد.
16.  اگر طي 5 تا 7 سال اخير مصدوم مارگزيده، واكسن كزاز تزريق نكرده است به پزشك اطلاع دهيد.
17.  پس از مارگزيدگي علائم واكنش هاي حساسيتي شديد مانند عطسه، مشكل در تنفس يا تورم سريع و شديد، درد شكم، تهوع، سرگيجه، درد قفسه سينه، خرخر صدا وكبود شدن رنگ لبها از جمله مواردي هستند كه سريعاً بايد به اورژانس مراجعه شود.
18.  كودكان زير سه سال، بيماران قلبي، ديابتي، افراد مسن و معلولين حركتي و بيماران مبتلا به آلرژي در معرض خطر بالاي حساسيت پس از مارگزيدگي مي باشند.
19. گزش متعدد مار در ناحيه سر و گردن خطرناكتر مي باشد. بهتر است در اين موارد حتماً به پزشك مراجعه نمائيد.
20.  گزش عقرب مي تواند منجر به بروز درد شديد در ناحيه گزش شود اما علائم تهديدكننده حيات و حوادث منجر به مرگ به ندرت رخ مي دهد.
21.  تورم ناشي از گزش عقرب، عموماً محدود به ناحيه گزش است و احساس بي حسي و سوزش در ناحيه گزش براي 4 تا 6 ساعت بوجود مي آيد و معمولاً پس از 24 ساعت بهبود مي يابد.
22.  زنبور گزيدگي ممكن است در اثر نيش  انواع زنبور مانند زنبورعسل و زنبورسرخ بروز نمايد.
23.  نيش زنبورعسل ماده، به كيسه محتوي زهر متصل است و پس از گزش در زخم باقي مي ماند و محتويات كيسه زهر به زخم منتقل مي شود.
24.  در مورد نيش زنبور عسل، برداشتن سريع نيش از روي زخم، جهت جلوگيري از ورود بيشتر سم به زخم ضروري است.
25.  علائم زنبور گزيدگي معمولاً در عرض چند ساعت ناپديد مي شود.
26. اگر فرد زنبورگزيده مشكل تنفسي داشت و يا تورم شديد وسريع در محل گزش بروز كرد، بايد به پزشك مراجعه نمايد.
27.  زنبورها و زنبورهاي سرخ بطور مكرر نيش مي زنند و محل گزش آنها به سادگي عفوني مي شود.
28.  چنانچه گزش زنبور در نقاط مختلف و آن هم در ناحيه گردن و سر بروز نمايد، جدي تر است و مي تواند تهديد كننده زندگي باشد.
29.  فرد زنبور گزيده را براي چند روز از نظر تشديد درد يا باقي ماندن تورم يا علائم شبيه آنفولانزا و يا تب تحت نظر قرار دهيد و در صورت بروز اين علائم سريعاً به پزشك مراجعه نمائيد.
30.  بطور كلي از دست زدن به جانوران گزنده خودداري نمائيد.
31.  اقدامات اوليه در گزش هاي معمولي زنبور عبارتند از: محل زنبور گزيدگي را با آب و صابون بشوئيد.
32.  روي محل زنبور گزيدگي كمپرس سرد يا كيسه محتوي يخ قرار دهيد و به طور متوالي هر 15 دقيقه يكبار كيسه يخ را از روي پوست برداريد. از قراردادن مستقيم يخ روي پوست اجتناب نمائيد و از گرم كردن موضع بپرهيزيد.
33.   حشره دراكولا يا بند نه نيش مي زند و نه گاز مي گيرد بلكه تركيبات سمي و محركي ترشح مي كند كه باعث ايجاد زخمهاي پوستي و چشمي مي شود.
34.  سم حشره دراكولا يا بند باعث ايجاد صدمات بافتي، زخم و تاول مي شود. علائم به صورت قرمز شدن موضعي، جوشهاي كوچك همراه با خارش و در انتها ورقه ورقه شدن و پوسته پوسته شدن پوست مي باشد.
35.  درمان قطعي براي سم حشره دراكولا يا بند وجود ندارد و عارضه بعد از مدتي خود به خود خوب مي شود.
36. له شدن حشره دراكولا يا بند روي پوست و يا خاراندن پوست سبب انتشار سم و تشديد زخمهاي روي پوست خواهد شد.
37.   براي تخفيف عارضه پوستي سم حشره دراكولا، مي توان در ساعات ابتدايي، با آب و صابون معمولي محل عارضه را شستشو داد و با تميز نگه داشتن محل عارضه مي توان از بروز مشكلات ثانويه ازجمله عفونتهاي باكتريايي جلوگيري كرد همچنين هرچه پوست مرطوبتر باشد شدت عارضه بيشتر است.
38.  به طور تجربي استعمال الكل سفيد بر روي موضع آلوده به سم حشره دراكولا يا بند مي تواند در كاهش علايم موثر باشد.
39.  با رعايت چند نكته ساده مي‌توانيم از خودمان در برابر گزش حشرات محافظت كنيم.
40. براي پيشگيري از گزش حشرات مي توان علاوه بر نصب توري به پنجره‌ها، پوشيدن لباس‌هاي محافظت‌كننده و آستين بلند در محيطهاي باز غير شهري، از پشه بند و مواد حشره كش در شب استفاده نمود.
41.  نگهداري حيوانات خانگي باعث تجمع بيشتر حشرات مي‌شود. بنابراين لازم است نگهداري حيوانات اهلي توام با رعايت بهداشت باشد.
42.  اگر در محل زندگي درختان زيادي وجود دارد بايد براي پنجره‌هاي خانه از توري استفاده شود و در پارك‌‌ها از آويختن لباس‌ها روي درخت خودداري شود.
43.  در مناطقي كه حشرات زياد وجود دارد، بهتر است روي پوست بدن مخصوصا بدن كودك از كرمهاي دور كننده حشرات استفاده نمود. اما بايد توجه داشت استفاده دائم از اين مواد سبب حساسيت بيشتر مي شود.
44.  به هيچ‌ وجه كندوي زنبور عسل را دستكاري و زنبورها را تحريك نكنيد.
45.  اگر زنبور در نزديكي خود ديديد به جاي نابود كردن آن با مگس‌كش، موقتا آن منطقه را ترك كنيد.
46.  از پوشيدن لباس‌هايي با رنگ روشن و استفاده از عطرهاي تند در مناطقي كه حشرات زيادي دارند، جدا خودداري كنيد؛ زيرا تمام اين موارد باعث جذب زنبور‌ها مي‌شود.
47.  در محيط‌‌هاي باز، پيراهن آستين بلند و شلوار بلند به كودكان بپوشانيد
48.  اگر سابقه واكنش حساسيتي شديد به نيش زنبور داريد، با پزشك خود براي مقابله با آن مشورت كنيد.

7 آبان- پيشگيري ازمسموميت ناشي از سوء مصرف مواد در جوانان
1. آيا مي دانيد در طول تاريخ، رواج مصرف مواد مخدر با هدف استعمار ملتها صورت گرفته است.
2. ناخالصي هاي موجود در انواع مواد مخدر، در برخي موارد از خود ماده مخدر مرگبارتر مي باشند.
3. مشكلات خانوادگي، طلاق، بيكاري، فقر و بحرانهاي روحي از عوامل مستعدكننده فرد به سوء مصرف مواد مي باشند.
4. فرآورده هاي تقلبي تمجيزك و نورجيزك، نه تنها سبب ترك اعتياد نمي شوند بلكه در اغلب آنها مواد سمي و كشنده وجود دارد.
5. فراورده هاي مخدر و اعتيادزاي "پان" برخلاف ادعاي مطرح شده مبني بر خوشبو كنندگي دهان و يا ترك سيگار، سبب بروز اعتياد مي گردند.
6. مسموميت با مواد مخدر يكي از مرگبارترين انواع مسموميت ها محسوب مي گردد.
7. آيامي دانيد بر اساس گزارشات موجود مصرف حتي يك عدد قرص اكستازي، منجر به مرگ شده است.
8. امتحان كردن مصرف مواد در جمع دوستان و از روي كنجكاوي، آغاز  حركت در مسير بي بازگشت اعتياد است.
9. سكته هاي قلبي و مغزي، تشنج، نارسايي كبد و كليه و تخريب سلولهاي مغزي و عضلاني از عوارض مسموميت با قرص اكستازي مي باشند.
10. مصرف مواد توهم زا مانند حشيش، اكستازي و LSD مي توانند سبب بروز حوادث مرگبار مانند سقوط از ارتفاع، تصادف، ،نزاع و خودكشي در فرد مصرف كننده شوند.
11. مصرف انواع داروهاي هورموني با هدف بدنسازي در جوانان مي تواند سبب بروز عوارض وخيمي مانند عقيمي، نارسايي قلبي و كبدي، كوتاهي قد و بزرگ شدن سينه در مردان و پرمويي و خشونت صدا در خانمها گردد.
12. آيا مي دانيد مصرف همزمان مواد مخدر با برخي از داروهاي خواب آور و آرام بخش مي تواند سبب بروز مسموميت هاي شديد و حتي مرگ در فرد مصرف كننده گردد؟
13. مسموميت با مواد مخدر يكي از علل مهم مرگ ناشي از مسموميت هاي شيميايي در بسياري از كشورها است.
14. استفاده خودسرانه از فرآورده هاي قاچاق و بدون مجوز جهت بدنسازي و پرورش اندام در جوانان، خطرابتلا به انواع اختلالات جسمي و رواني را براي مصرف كننده در بردارد.
15. آيا مي دانيد يكي از عوارض رواني سوء مصرف استروئيدهاي آنابوليك در جوانان، پرخاشگري و بروز رفتارهاي ضد اجتماعي مي باشد؟
16. تزريق مواد مخدر از طريق سرنگ هاي آلوده، غير استريل و مشترك با خطر بروز انواع بيماري هاي عفوني خطرناك مانند ايدز و هپاتيت همراه است.
17. استعمال سيگار در نوجوانان و جوانان، اولين گام در جهت حركت به سوي اعتياد و سوء مصرف مواد است.
18. آيا مي دانيد درمان اعتياد به مواد مخدر، فرآيندي طولاني و زمانبر است؟
19. هر گونه تغييرات رفتاري غير عادي و ناگهاني مانند گوشه گيري، بي خوابي، بي حوصلگي، پرخاشگري، غيبت از محل كار و تحصيل، بي نظمي و نااميدي در فرزندان خود را جدي گرفته و در پي بررسي علت آن باشيد.
20.  افزايش سطح آگاهي در مورد  عوارض ويرانگر اعتياد و آموزش صحيح پيشگيري از بروز سوء مصرف مواد، اساسي ترين گام در مبارزه با اين بلاي خانمانسوز است.
21. استعمال سيگار سبب بروز انواع سرطان مانند سرطان مري، ريه، مثانه مي شود.
22. مصرف نابجاي استروييدهاي آنابوليك در جوانان جهت بدنسازي و رقابت هاي ورزشي با خطر بروز عوارض قلبي و عروقي مانند ازدياد فشار خون و نارسايي قلبي همراه است.
23. آيا مي دانيد موارد متعددي از مرگ هاي ناگهاني در اثر سوءمصرف داروهاي نيروزا در ورزشكاران حرفه اي در جهان گزارش شده است؟

ستاد مركز ي اطلاع رساني داروها و سموم
سازمان غذا و دارو
مهر 1390
تهيه كننده:
• دكتر يسنا به منش (كارشناس امور دارويي، ستاد مركزي اطلاع رساني داروها و سموم)